Əməkhaqqı hesablanarkən gəlir vergisi üzrə güzəştlər kimlərə və nə üçün verilir?
Azərbaycanda əməkhaqqı hesablanarkən gəlir vergisi üzrə güzəştlər müəyyən kateqoriyalara aid olan şəxslərə verilir. Bu güzəştlərin məqsədi sosial ədaləti təmin etmək və həssas qrupları dəstəkləməkdir. “Business Service Centre”in maliyyə işləri üzrə mütəxəssisi Pərvin Əhmədov həmin güzəştləri “vergiler.az”a nümunələr əsasında izah edir.
Qanunvericiliyin tələbinə görə, əməkhaqqından vergi hesablanarkən aşağıdakı şəxslərə güzəştlər tətbiq edilir:
1. Əlilliyi olan və sağlamlıq imkanları məhdud şəxslər:
Misal 1: I qrup əlilliyi olan bir şəxsin aylıq əməkhaqqı 800 manatdırsa, onun 200 manatı vergidən azad olunur.
2. Müharibə veteranları:
Müharibə veteranı statusu olan bir işçinin aylıq maaşı 1000 manatdır. Onun 400 manata qədər olan hissəsi vergidən azad edilir.
3. Şəhid ailələrinin üzvləri:
Şəhid ailəsinin üzvü olan bir işçinin maaşı 1200 manat olarsa, 800 manata qədər olan hissəsi vergidən azad olunur.
4. Çoxuşaqlı ailələr:
Üç uşağı olan bir valideynin maaşı 1500 manatdırsa, onun maaşının 50 manatı vergidən azad edilir.
5. Təhsil alan tələbələr:
Ali məktəbdə təhsil alan və eyni zamanda işləyən bir tələbənin 400 manat maaşı varsa, bunun müəyyən hissəsi (məsələn, 200 manat ) vergidən azad oluna bilər.
Bu güzəştlər şəxslərin sosial vəziyyətini, xidmətlərini və ya xüsusi ehtiyaclarını nəzərə alaraq tətbiq edilir. Güzəştlərin dəqiq məbləğləri və şərtləri qanunvericiliklə tənzimlənir.
Əməkhaqqından tutulmalar isə Vergi Məcəlləsinin müddəalarına əsasən aşağıdakı qaydada aparılır:
Neft-qaz sahəsində fəaliyyəti olmayan və qeyri-dövlət sektoruna aid edilən vergi ödəyicilərində (2019-cu il yanvarın 1-dən 7 il müddətində)
| Vergiyə cəlb edilən aylıq gəlir | Verginin dərəcəsi |
| 8000 manatadək | 0 faiz |
| 8000 manatdan çox olduqda | 8000 manatdan çox olan məbləğin 14 faizi |
Misal 1:
Hesablanan aylıq əməkhaqqı: 9.000 manat;
Vergiyə cəlb olunan məbləğ: 9.000 manat;
Gəlir vergisi: 140 manat – (9000 – 8000) x 14%);
DSMF ayırmaları: 886 manat – ((9000 – 200) x 10%) + (200 x 3%);
İşsizlikdən sığorta haqqı: 45 manat – (9000 x 0.5%);
İcbari tibbi sığorta haqqı: 165 manat – ((9000 – 8000) x 0.5%) + (8000 x 2%);
NETT əməkhaqqı: 7.764 manat – (9000 – 140 – 886 – 45 – 165).
Neft-qaz sahəsində fəaliyyəti olan və dövlət sektoruna aid edilən vergi ödəyicilərində
Misal 2:
Hesablanan aylıq əməkhaqqı: 600 manat;
Vergiyə cəlb olunan məbləğ: 600 manat;
Gəlir vergisi: 56 manat – ((600 – 200) x14%);
DSMF ayırmaları: 18 manat – (600 x 3%);
İşsizlikdən sığorta haqqı: 3 manat – (600 x 0.5%);
İcbari tibbi sığorta haqqı: 12 manat – (600 x 2%);
NETT əməkhaqqı: 511 manat – (600 – 56 – 18 – 3 – 12);
Misal 3:
Hesablanan aylıq əməkhaqqı: 3.000 manat;
Vergiyə cəlb olunan məbləğ: 3.000 manat;
Gəlir vergisi: 475 manat – (2500 x 14% + (3000 – 2500) x 25%)
DSMF ayırmaları: 90 manat – (3000 x 3%)
İşsizlikdən sığorta haqqı: 15 manat – (3000 x 0.5%)
İcbari tibbi sığorta haqqı: 60 manat – (3000 x 2%)
NETT əməkhaqqı: 2.360 manat – (3000 – 475 – 90 – 15 – 60)
Bu tutulmalardan əlavə güzəşt hüququ olan şəxslərin əməkhaqqı məbləğləri qeyd olunan miqdarda azaldılır. Nəticədə onların vergi yükü də azalmış olur.
